100 jaar Ellona
Een reis door de tijd
1923 – 2023
31 augustus 2023
2023 stond geheel in het teken van het 100-jarig bestaan van Fanfare Ellona. Bij de voorbereidingen heeft de vereniging gekozen voor een programma met aandacht voor de verenigingscultuur, de ontwikkeling van de muzikanten en de verbondenheid van Ellona met het dorp.
Zo is er in juni een speciaal jubileumconcert gehouden en een internationaal kapellenfestival. In juli volgde er een driedaagse concertreis naar Friesland en in november is het jubileumjaar afgesloten met de première van de jubileumcompositie ‘Ancient Tales’ gecomponeerd door Kevin Houben.
Er is besloten om een speciale jubileumuitgave te maken in de vorm van een StoryMap. Met deze StoryMap schetsen wij op een interactieve manier de geschiedenis middels tekst, verhalen, beeld/foto’s, video, muziek en topografisch kaartmateriaal het verhaal van 100 jaar Ellona.
De oorsprong
Uit de notulen van de vereniging kan opgemaakt worden dat de fanfare zijn oorsprong kent in het Belgische Hoei. Begin 1900 studeerde daar op het college Frans Scheijmans, brouwerszoon uit Ell. Het college had een schoolfanfare en Scheijmans speelde trombone.
Terug in Ell voelde hij het als een gemis voor zichzelf en het dorp dat er in Ell geen fanfare was. In gesprekken met Theodoor Koolen (Lemmen Thei) kregen de plannen voor een fanfare in Ell vorm. De eerste leden waren afkomstig van het zangkoor, aangevuld met een aantal andere jongemannen uit het dorp. Vooral deze laatste groep heeft vele avonden lang noten moeten leren.
Instrumenten
De meningen over hoe men aan het geld kwam voor de aanschaf van instrumenten lopen uiteen. De een meent zich te herinneren dat er eerst enige jaren concerten zijn gegeven voordat er instrumenten gekocht konden worden. De ander stelt dat het geld via een rondgang door het dorp is opgehaald. Wat wél zeker is, is dat vlak na de Eerste Wereldoorlog toneelavonden zijn georganiseerd om geld in te zamelen.
Aanvankelijk vonden de toneelavonden plaats in de school, waar van biertonnen een bühne was gemaakt en het toneel aangekleed met allerlei geleende spullen. Na de verbouwing van de school werd de toneelzaal verplaatst naar de beugelbaan bij Straatmans (nu Hoogstraat nr. 6). De avonden, waarbij toneel werd afgewisseld met of begeleid door zang, trokken veel publiek. Zoveel zelfs dat café Palmen, waar men naderhand terecht was gekomen, al snel te klein bleek.
1923 – Officiële oprichting
In 1923 wordt de vereniging formeel opgericht en een bestuur geformeerd. Vanaf het eerste begin, tot aan zijn dood in 1952, heeft meester Sjang Custers de leiding over de fanfare als dirigent. Het zoeken naar een naam voor de nieuwe fanfare heeft heel wat hoofdbrekens gekost. Uiteindelijk komt Thieu Palmen op de gedachte de vereniging Ellona te noemen, een naam die door iedereen wordt geaccepteerd.
1923 – De dirigent
De eerste dirigent van Ellona is Meester Sjang Custers. Hij is aanvankelijk slechts van plan de fanfare te helpen bij de opstart en zich daarna terug te trekken. Er kan echter geen geschikte opvolger worden gevonden dus blijft hij de dirigeerstok jarenlang hanteren.
Custers is dirigent vanaf de oprichting in 1923 tot aan zijn overlijden in 1952.
1926 – De concertzaal
Een van de eerste taken van het bestuur is het bouwen van een ‘concertzaal’.
Er is 1200 gulden startkapitaal opgehaald met de toneelavonden. Voorzitter Scheijmans stelt belangeloos de grond beschikbaar en middels de uitgifte van obligaties wordt de bouw gefinancierd.
De bouwgrond wordt door de Eller gemeenschap in vele dagen hard werken bouwrijp gemaakt waarna de ‘concertzaal’ in de jaren 1925-1926 wordt gebouwd. Vanaf dat moment kan de vereniging echt goed gaan draaien.
De eerste groepsfoto van de fanfare voor hun concertzaal ‘de Ellonazaal’
1927 – Het eerste concours
In de zomer van 1927 wordt er fanatiek gerepeteerd en loopt de spanning in Ell op.
De reden is dat de fanfare voor het eerst op concours gaat, een muziekwedstrijd. Het wordt in Weert direct een succes; de eerste prijs in de vierde afdeling. Het juryrapport van toen vermeld als algemene opmerking: ’Voor dit jeugdig korps verwachten we een goede toekomst. De dirigent leidt zijn mannen met vaste hand’.
Dit mooie resultaat geeft de vereniging veel vertrouwen. Het repetitiebezoek is en blijft goed. Niet alleen vanwege de muziek maar zeker ook omdat het zo gezellig is.
Alte Kameraden mars
Onze Lieve Vrouw onder de linden
1927-1940 – Volgende concoursen
Het volgende concours dat Ellona bezoekt vindt plaats in Grathem. Ook hier haalt de fanfare een eerste prijs in inmiddels de derde afdeling. Het gaat uitstekend met Ellona, want op een volgend concours in Neeritter wordt weer een eerste prijs gehaald. Op het laatste concours voor de Tweede Wereldoorlog in Nederweert komt Ellona tot een tweede prijs in de tweede afdeling. Waarschijnlijk is onzekerheid over de oorlogsdreiging de oorzaak van dit iets mindere resultaat.
1927-1940 – Meer dan alleen concoursen
Naast het bezoeken van concoursen organiseert de fanfare veel andere activiteiten, waarvan er een aantal nog steeds plaatsvinden.
Denk aan het opluisteren van de jaarlijkse processie, het brengen van serenades bij zilveren en gouden bruiloften van leden en dorpsgenoten, het opluisteren van kerkelijke feesten, het bezoeken en organiseren van festivals en deelname aan solistenconcoursen. De fanfare levert door al die activiteiten een belangrijke bijdrage aan het Eller dorpsleven in de jaren voor de oorlog.
De Nieuwe Koerier, 31-02-1939
De Nieuwe Koerier Maas- en Roerbode, 08-07-1929
De fanfare tijdens de carnavals optocht.
1940-1945 – De oorlog
Bijna lijkt het erop dat Ellona uit Ell verdwijnt.
In 1942 gaat verloren wat in bijna twintig jaar is opgebouwd. Eind oktober 1942 moet het hele hebben en houden van de fanfare ingeleverd worden; instrumenten, pupiter’s, stoelen en tafels, gordijnen en kapstokken.
Alles wordt door de bezetter geconfisqueerd…….
